Όταν μία γυναίκα ή ένα ζευγάρι αποφασίσει να διαλέξει μία μέθοδο αντισύλληψης υπάρχουν αρκετά στοιχεία που πρέπει να λάβει υπόψη. Η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια και η διαθεσιμότητα της μεθόδου είναι μερικά από αυτά. Η σωστή ενημέρωση από τον μαιευτήρα γυναικολόγο αποτελεί βασική κατευθυντήρια αρχή και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην σωστή επιλογή της αντισυλληπτικής μεθόδου. Κατά την επιλογή μιας μεθόδου αντισύλληψης θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και τον ιό του HIV, γιατί μπορεί το ενδομητρικό σπείραμα (σπιράλ) και τα αντισυλληπτικά χάπια να προστατεύουν από μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη αλλά δεν προσφέρουν προστασία απέναντι σε λοιμώξεις από χλαμύδια, γονόκοκκους και τριχομονάδες.

Αντιστρέψιμοι μέθοδοι αντισύλληψης

Ενδομητρικό σπείραμα χαλκού: Αυτό το ενδομητρικό σπείραμα είναι μία μικρή συσκευή συνήθως σε σχήμα Τ. Ο γυναικολόγος το τοποθετεί στο εσωτερικό της μήτρας προκειμένου να εμποδίσει τη γονιμοποίηση. Μπορεί να διατηρηθεί μέχρι 10 χρόνια και εμφανίζει ποσοστό αποτυχίας 0,8%.
Ενδομητρικό σπείραμα λεβονογεστρέλης: Το ενδομητρικό σπείραμα λεβονογεστρέλης είναι μία μικρή συσκευή σε σχήμα Τ, σαν το σπείραμα χαλκού, το οποίο και αυτό τοποθετείται από τον γιατρό στο εσωτερικό της μήτρας. Απελευθερώνει καθημερινά μικρή ποσότητα προγεστερόνης εμποδίζοντας τη γονιμοποίηση. Μπορεί να διατηρηθεί από 3 έως 6 χρόνια και έχει ποσοστό αποτυχίας 0,1%-0,4%.

Εμφύτευμα: Το εμφύτευμα είναι μία πολύ μικρή ράβδος που τοποθετείται κάτω από το δέρμα του βραχίονα της γυναίκας. Αυτή η ράβδος περιέχει προγεστερόνη που απελευθερώνεται στο σώμα για χρονικό διάστημα τριών ετών. Έχει ποσοστό αποτυχίας 0,01%.
Ενέσιμη μέθοδος: Ο γυναικολόγος κάνει ένεση προγεστερόνης στο γλουτό ή στο βραχίονα της γυναίκας κάθε 3 μήνες. Η μέθοδος αυτή έχει ποσοστό αποτυχίας 4%.
Αντισυλληπτικά χάπια: Τα αντισυλληπτικά χάπια περιέχουν ποσότητα οιστρογόνων και προγεστερόνης και λαμβάνονται καθημερινά την ίδια περίπου ώρα. Αν μία γυναίκα είναι άνω των 35 ετών, καπνίστρια ή έχει ιστορικό φλεβικής θρόμβωσης ή καρκίνου του μαστού ο γυναικολόγος πιθανότατα δεν θα συστήσει τα αντισυλληπτικά χάπια ως μέθοδο αντισύλληψης. Ποσοστό αποτυχίας 7%.
Χάπι προγεστερόνης: Σε αντίθεση με τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά που περιέχουν οιστρογόνο και προγεστερόνη αυτή η μέθοδος περιέχει μόνο προγεστερόνη και λαμβάνεται καθημερινά την ίδια ώρα. Είναι μία καλή εναλλακτική για τις γυναίκες που δεν μπορούν να πάρουν οιστρογόνα. Το ποσοστό αποτυχίας είναι περίπου 7%.
Διαδερμικό έμπλαστρο: Εφαρμόζεται στο γλουτό, στην κοιλιά, στο άνω τμήμα του βραχίονα, ή στο άνω τμήμα της πλάτης. Τις πρώτες τρεις εβδομάδες του έμμηνου κύκλου τοποθετείται ένα νέο έμπλαστρο κάθε εβδομάδα και ακολουθεί η τέταρτη εβδομάδα χωρίς έμπλαστρο. Λειτουργεί απελευθερώνοντας ποσότητα οιστρογόνου και προγεστερόνης στην κυκλοφορία του αίματος και έχει ποσοστό αποτυχίας περίπου 7%.
Κολπικός δακτύλιος: Είναι ένα εύκαμπτο πλαστικό ”δακτυλίδι” το οποίο απελευθερώνει οιστρογόνο και προγεσταγόνο. Ο κολπικός δακτύλιος τοποθετείται στον κόλπο όπου παραμένει για χρονικό διάστημα 21 ημερών. Μετά από μία εβδομάδα χωρίς τον δακτύλιο, εμφανίζεται περίοδος και στη συνέχεια εφαρμόζεται ένας καινούργιος. Ποσοστό αποτυχίας 7%.

Μέθοδοι φραγμού

Διάφραγμα: Τοποθετείται μέσα στον κόλπο με τέτοιο τρόπο που να καλύπτεται ο τράχηλος και να εμποδίζεται το σπέρμα να εισέλθει μέσα στη μήτρα. Το διάφραγμα έχει σχήμα θόλου και πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με σπερμοκτόνο. Ο γυναικολόγος θα ενημερώσει τη γυναίκα για τον τρόπο εφαρμογής και για τους διαφορετικούς τύπους διαφράγματος που υπάρχουν. Ποσοστό αποτυχίας 17%.
Αντισυλληπτικός σπόγγος: Περιέχει σπερμοκτόνο και εφαρμόζεται στον κόλπο καλύπτοντας τον τράχηλο. Μπορεί να παραμείνει έως 24 ώρες και πρέπει να διατηρηθεί το λιγότερο 6 ώρες μετά την τελευταία σεξουαλική επαφή. Ποσοστό αποτυχίας της μεθόδου 14% για τις γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει και 27% για εκείνες που έχουν αποκτήσει παιδί.
Ανδρικό προφυλακτικό: Εφαρμόζεται στο πέος και αποτρέπει το σπέρμα να εισέλθει στο σώμα της γυναίκας. Ο πιο συνηθισμένος τύπος προφυλακτικού είναι φτιαγμένος από λάτεξ και προφυλάσσει από εγκυμοσύνη, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και τον ιό του AIDS. Πρέπει να χρησιμοποιείται μία φορά και να αποφεύγεται η σύγχρονη εφαρμογή ελαιωδών λιπαντικών όπως βαζελίνη, baby oil γιατί αυξάνονται οι πιθανότητες να ”σπάσει”. Ποσοστό αποτυχίας 13%.
Γυναικείο προφυλακτικό: Εφαρμόζεται στον κόλπο της γυναίκας και εμποδίζει το σπέρμα να έρθει σε επαφή με τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας. Μπορεί να τοποθετηθεί μέχρι και 8 ώρες πριν την ερωτική επαφή. Ποσοστό αποτυχίας 21%.
Σπερμοκτόνα: Λειτουργούν καταστρέφοντας το σπέρμα και κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές όπως αφρός, γέλη, κρέμα, κολπικό υπόθετο και κολπικό δισκίο. Πρέπει να τοποθετούνται στον κόλπο όχι περισσότερο από μία ώρα πριν τη σεξουαλική επαφή και να παραμένουν τουλάχιστον 6-8 ώρες μετά από αυτή. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν συγχρόνως με το ανδρικό προφυλακτικό και το διάφραγμα και έχουν ποσοστό αποτυχίας 21%.

Φυσικές μέθοδοι αντισύλληψης

Μέθοδος ρυθμού(ημερολογιακή μέθοδος): Γυναίκες που έχουν σταθερό κύκλο μπορούν, παρατηρώντας συγκεκριμένα σημεία και συμπτώματα που εμφανίζονται τις γόνιμες τους ημέρες, να αποφεύγουν την ερωτική επαφή ή να χρησιμοποιούν αντισυλληπτικές μεθόδους φραγμού εκείνο το διάστημα. Το ποσοστό αποτυχίας αυτής της μεθόδου κυμαίνεται από 2%-23%.
Θηλασμός: Γυναίκες που έχουν γεννήσει και θηλάζουν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως αντισύλληψη την αμηνόρροια (έλλειψη περιόδου) που προκαλεί ο θηλασμός (Lactation Amenorrhea Method-LAM) όταν υπάρχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1) αμηνόρροια (απουσία περιόδου μετά τη γέννηση του παιδιού 2) αποκλειστικός θηλασμός και 3) να μην έχουν περάσει 6 μήνες από τη γέννηση του παιδιού.

Επείγουσα αντισύλληψη

Η επείγουσα αντισύλληψη δεν είναι μία συστηματική μέθοδος αντισύλληψης, χρησιμοποιείται όταν δεν έχουν ληφθεί αντισυλληπτικά μέτρα κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής ή όταν έχει αποτύχει μία μέθοδος (πχ.”σπάσιμο” του προφυλακτικού).
Ενδομητρικό σπείραμα χαλκού: Μπορεί να τοποθετηθεί μέσα σε πέντε ημέρες από την ημέρα της, χωρίς προφύλαξης, σεξουαλικής επαφής.
Αντισυλληπτικό χάπι επείγουσας αντισύλληψης(χάπι της επόμενης ημέρας): Μπορεί να ληφθεί έως και 5 ημέρες από την ημέρα της επαφής που έγινε χωρίς προφύλαξη, αλλά πρέπει να τονισθεί πως όσο πιο γρήγορα τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτελεσματικότητά του.

Μόνιμες μέθοδοι αντισύλληψης

Γυναικεία στείρωση-Απολίνωση των σαλπίγγων: Με αυτόν τον τρόπο αποτρέπεται η ένωση του σπερματοζωαρίου και του ωαρίου. Η επέμβαση πραγματοποιείται στο νοσοκομείο, η γυναίκα επιστρέφει στο σπίτι της την ίδια ημέρα και επιστρέφει στις καθημερινές της ασχολίες μέσα σε λίγες ημέρες. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου είναι άμεση και έχει ποσοστό αποτυχίας 0,5%.
Ανδρική στείρωση-Απολίνωση σπερματικών πόρων: Με αυτή τη μέθοδο διακόπτεται η μεταφορά των σπερματοζωαρίων εμποδίζοντας έτσι την ανάμιξή τους με το σπερματικό υγρό. Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία και ο άνδρας επιστρέφει στο σπίτι του την ίδια ημέρα. Μετά την επέμβαση θα χρειαστεί αποχή από έντονη σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 2 ημέρες. Ποσοστό αποτυχίας της μεθόδου 0,15%.